1. Ăn ngọt có tăng huyết áp không?
Ăn ngọt có thể dẫn đến nguy cơ tăng huyết áp. Nguyên nhân chính xuất phát từ sự rối loạn trong quá trình chuyển hóa fructose sau khi tiêu thụ quá mức thực phẩm giàu đường đã qua chế biến. Số lượng fructose dư thừa sẽ được gan chuyển hóa thành chất béo, đóng góp vào việc tăng cường nguy cơ mắc bệnh béo phì, cao huyết áp, tiểu đường loại 2, bệnh tim mạch, và thậm chí ung thư. Đường bao gồm glucose và fructose, là loại đường đơn cơ bản nhất. Trong khi glucose có thể được tế bào chuyển hóa thành năng lượng để sử dụng, fructose chỉ có thể được chuyển hóa tại gan. Do đó, khi tiêu thụ quá nhiều thực phẩm chứa fructose, như chất làm ngọt trong nước trái cây và nước ngọt, lượng fructose này sẽ được gan chuyển hóa thành chất béo. Tuy nhiên, việc tiêu thụ đường từ nguồn tự nhiên như hoa quả không tạo ra tác động tiêu cực đối với cơ thể. Vì vậy, câu trả lời cho câu hỏi liệu ăn ngọt có tăng huyết áp hay không là có. Ăn nhiều đồ ngọt có thể tăng khoảng 6,9mmHg cho huyết áp tâm thu và 5,6mmHg cho huyết áp tâm trương. Ngoài ra, thực phẩm giàu đường cũng chứa nhiều calo, và những người tiêu thụ lượng calo lớn (từ 25% trở lên) có nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao gấp 3 lần so với những người tiêu thụ calo bình thường.
>> Xem thêm: Ăn gì tốt cho tim mạch và huyết áp? Một số lưu ý
2. Tác hại khi ăn nhiều đồ ngọt
Nhiều người thường nghĩ rằng ăn muối làm tăng huyết áp, và do đó, nhiều người đặt ra câu hỏi liệu ăn ngọt có tăng huyết áp không. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng đường từ các loại thực phẩm ngọt sau khi đã qua chế biến đóng một vai trò quan trọng trong biến động của chỉ số huyết áp, qua nhiều cách khác nhau.Fructose làm tăng axit uric
Sự tăng lượng axit uric trong máu là một hậu quả của việc tiêu thụ nhiều fructose, là một loại đường đơn. Sự gia tăng này có thể dẫn đến giảm sản xuất nitric oxide trong máu, một chất quan trọng để duy trì sự linh hoạt của các mạch máu. Khi mức nitric oxide giảm, có thể xuất hiện tăng huyết áp.Đường làm tăng nhạy cảm với muối
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc tiêu thụ đường có thể làm tăng độ nhạy cảm với muối, làm tăng tác động tiêu cực của natri đối với huyết áp. Kết quả của một nghiên cứu vào năm 2017 cũng đã chứng minh mối liên kết giữa việc tiêu thụ quá mức đường và nguy cơ tăng huyết áp ở phụ nữ cao tuổi.AGEs ảnh hưởng đến sức khỏe
AGEs, hay còn gọi là advanced glycation end products, là nhóm hợp chất có khả năng tạo ra tác động tiêu cực đối với sức khỏe. Chúng hình thành khi protein hoặc chất béo tương tác với đường. Sự xuất hiện của AGEs này mật thiết với quá trình viêm nhiễm và căng thẳng oxy trong cơ thể, gây ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe của hệ tim mạch và đường huyết.Kháng insulin và tăng huyết áp
Tình trạng kháng insulin có liên quan chặt chẽ đến vấn đề tăng huyết áp. Khi cơ thể không phản ứng đúng với insulin, sự động lực trong quá trình sử dụng glucose giảm đi, dẫn đến việc sản xuất insulin ở mức cao hơn để duy trì mức đường huyết ổn định. Điều này không chỉ gây ra tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường, mà còn tăng khả năng phát triển các vấn đề liên quan đến tim mạch.
>> Xem thêm: 9 loại trà hạ huyết áp được coi là “thần dược” bạn đã biết chưa?
Béo phì
Việc tiêu thụ nhiều đường, đặc biệt là từ thực phẩm chế biến, góp phần gây nên tình trạng tăng cân và béo phì. Béo phì là một yếu tố nguy cơ đáng kể cho nhiều bệnh, bao gồm cả tình trạng huyết áp cao.Tổn thương mạch máu
Đường cũng có thể gây tổn thương cho mạch máu bằng cách làm giảm nitric oxide, tạo ra hiện tượng xơ cứng trong động mạch, kích thích sự viêm nhiễm và tăng nguy cơ tắc nghẽn mạch. Những ảnh hưởng này đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra nhiều vấn đề liên quan đến tim mạch và huyết áp. Thông tin này làm nổi bật tầm quan trọng của việc kiểm soát lượng đường trong chế độ ăn để duy trì sức khỏe tim mạch và ổn định huyết áp. Cần chú ý rằng đường có nguồn gốc từ thực phẩm chế biến, đặc biệt là “đường thêm vào”, thường được coi là một trong những nguyên nhân chính gây ra tình trạng huyết áp cao, không phải từ đường tự nhiên có mặt trong trái cây hoặc sữa.3. Một số đồ ăn ngọt gây tăng huyết áp nên hạn chế
Các loại thức ăn ngọt và đồ uống giàu đường (bao gồm đường tổng hợp, fructose và các loại đường khác) có thể gây ra sự tăng đột ngột của đường huyết sau khi tiêu thụ.- Đồ uống có đường: Nước ngọt, nước trái cây và nước có gas thường chứa nhiều đường. Để giảm lượng đường tổng hợp và calo không cần thiết, hạn chế tiêu thụ các loại đồ uống này.
- Bánh kẹo và bánh ngọt: Bánh kẹo, bánh ngọt, kẹo cao su và các loại bánh thường chứa nhiều đường và tinh bột. Giảm tiêu thụ chúng có thể giúp tránh tăng cân và tăng đường huyết.
- Thực phẩm có đường thêm vào: Các sản phẩm thực phẩm đã chế biến thường chứa đường thêm vào để tăng hương vị ngọt. Kiểm tra nhãn sản phẩm để biết liệu có sự thêm đường hay không và hạn chế tiêu thụ.
- Thực phẩm fast food và đồ ăn chiên giòn: Thực phẩm fast food thường chứa nhiều chất béo, đường và natri. Đồ ăn chiên giòn như khoai tây chiên cũng thường được chế biến bằng dầu và chứa đường. Hạn chế tiêu thụ chúng có thể giúp giảm nguy cơ tăng huyết áp.
4. Chế độ ăn giúp kiểm soát huyết áp, phòng ngừa bệnh tim mạch
Từ những thông tin trên, có thể thấy rằng tác động của đường đến huyết áp không chỉ phụ thuộc vào loại đường mà còn vào lượng đường mà chúng ta tiêu thụ hàng ngày. Để đảm bảo kiểm soát huyết áp tốt nhất và giảm nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe, việc xây dựng một chế độ ăn lành mạnh và cân đối là quan trọng. Nếu việc thay đổi chế độ ăn khó khăn, bạn có thể bắt đầu với việc thêm vào chế độ những loại nước ép trái cây, sinh tố ít đường nhằm bổ sung chất dinh dưỡng mà không thêm đường “nhân tạo”. Chế độ ăn DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension) được Hội Tim mạch Mỹ (AHA) đề xuất để giúp kiểm soát huyết áp. Được đặc biệt thiết kế từ những năm 1990, chế độ này đề ra mục tiêu cung cấp 4.700 miligam (mg) kali mỗi ngày và giảm lượng natri, giúp kiểm soát huyết áp. Các nghiên cứu đã chứng minh hiệu quả của chế độ ăn này, với một đánh giá nghiên cứu năm 2020 chỉ ra rằng nó giảm huyết áp ở cả những người có huyết áp cao và những người không mắc bệnh này.
Chế độ DASH bao gồm những nguyên tắc như sau:
- Bổ sung trái cây như táo, chuối và dâu;
- Chọn lựa rau củ như bông cải, đậu xanh và cà rốt;
- Tăng cường hạt như hạt hạnh nhân và óc chó;
- Ưu tiên đậu và hạt như đậu đỏ và hạt hướng dương;
- Sử dụng ngũ cốc nguyên hạt như yến mạch và gạo lứt;
- Sử dụng sữa ít chất béo và phô mai giảm chất béo;
- Chọn lựa protein nạc như thịt gà không da hoặc cá.