1. Giới thiệu về hoa thiên lý
Hoa thiên lý, còn được biết đến với các tên gọi khác như cây hoa lý hoặc dạ lài hương, là một loại cây dây leo phổ biến được trồng rộng rãi tại nước ta. Với đặc tính vừa là nguồn thuốc quý vừa là thực phẩm phong phú, hoa thiên lý thuộc nhóm “Dược thực lưỡng dụng” được đánh giá cao về giá trị dinh dưỡng và công dụng y học. Cả lá và hoa của cây thiên lý đều được sử dụng trong ẩm thực và y học, tuy nhiên, hoa thiên lý thường được ưa chuộng hơn với nhiều thành phần dinh dưỡng quan trọng như chất xơ, chất đạm, vitamin C, chất béo, và nhiều loại vitamin B1, B2, B3, PP cùng các chất khoáng như caroten (tiền vitamin A), sắt, kẽm, phốt pho, và canxi. Các thành phần này không chỉ giúp cải thiện sức khỏe tổng thể mà còn có thể hỗ trợ trong việc phòng và điều trị một số bệnh lý. Chính vì thế, hoa thiên lý đã trở thành một phần không thể thiếu trong thực đơn ăn uống hàng ngày của nhiều gia đình và cũng là một nguồn dược liệu quý được nhiều người tin dùng.
2. Tác dụng tuyệt vời của hoa thiên lý
Trước khi tìm hiểu về các khía cạnh cụ thể liên quan đến việc sử dụng hoa thiên lý và những hạn chế, hãy cùng điểm qua một số tác dụng tuyệt vời mà loài hoa này mang lại. Theo Đông y, hoa thiên lý được đánh giá có vị ngọt và tính bình, và đã được sử dụng từ lâu trong y học dân gian với nhiều tác dụng tích cực cho sức khỏe, bao gồm:- An thần và trị mất ngủ: Có khả năng làm dịu tinh thần, giúp giảm căng thẳng và cải thiện chất lượng giấc ngủ.
- Thanh nhiệt giải độc và trị rôm sảy: Hoạt động như một chất làm mát tự nhiên, giúp thanh lọc cơ thể và giảm vi khuẩn, làm dịu kích ứng da.
- Bổ tâm, thận và trị các vấn đề về tiểu đêm, viêm đường tiết niệu: Có thể hỗ trợ cải thiện chức năng của tâm thần và thận, đồng thời giúp làm giảm triệu chứng tiểu đêm và viêm nhiễm đường tiết niệu.
- Tác dụng sát trùng, diệt khuẩn và chống viêm từ lá cây thiên lý: Có thể sử dụng ngoài da để làm sạch và làm dịu da, đặc biệt là trong việc điều trị mụn nhọt và các vấn đề da liên quan khác.
- Giúp nhuận tràng và trị táo bón, trĩ: Có tác dụng làm dịu niêm mạc đường tiêu hóa, giúp tiêu hóa trở nên dễ dàng hơn và giảm nguy cơ mắc các vấn đề về tiêu hóa.
- Giảm đau nhức xương khớp: Có khả năng giảm viêm và làm dịu cơn đau trong các trường hợp đau nhức xương khớp và các vấn đề liên quan đến viêm nhiễm.
3. Hoa thiên lý kỵ gì?
Khi sử dụng hoa thiên lý, mặc dù có thể kết hợp với nhiều loại thực phẩm mà gần như không gây dị ứng hay phản ứng nào, nhưng vẫn cần lưu ý một số điều về việc kỵ phối hợp và sử dụng loại thực phẩm này. Dưới đây là một số hạn chế và khuyến cáo về việc kết hợp và sử dụng hoa thiên lý:- Hoa thiên lý kỵ với thực phẩm giàu sắt: Hoa thiên lý chứa hàm lượng kẽm cao, do đó bạn nên tránh kết hợp cùng với các loại thực phẩm giàu sắt. Sắt có thể cản trở quá trình hấp thu của kẽm vào cơ thể.
- Hoa thiên lý kỵ với gan và nội tạng động vật: Tránh kết hợp hoa thiên lý với gan và các nội tạng động vật, vì có thể gây ra các vấn đề liên quan đến sự hấp thụ chất dinh dưỡng và tiêu hóa.
- Hoa thiên lý kỵ với sò và ốc: Cần tránh kết hợp hoa thiên lý với các loại hải sản như sò, ốc để tránh tác động không mong muốn đến sức khỏe.
- Kỵ với các loại rau giàu sắt: Hoa thiên lý cũng không nên kết hợp với các loại rau giàu sắt như rau muống, súp lơ, rau chân vịt, cải xoăn để tránh gây ra hiện tượng cản trở hấp thụ chất dinh dưỡng.
>> Tham khảo thêm: Lá hẹ kỵ gì? Tránh ngay 5 thực phẩm sau kẻo “mất mạng”
4. Ăn hoa thiên lý có giảm cân không?
Hoa thiên lý, một loại thực phẩm phổ biến trong ẩm thực và y học, có được coi là một lựa chọn hợp lý cho những ai đang tìm kiếm cách giảm cân hiệu quả. Về mặt giảm cân, hoa thiên lý là thực phẩm giàu chất xơ và chất diệp lục, đồng thời ít calo, làm cho nó trở thành một lựa chọn lý tưởng cho các chế độ ăn kiêng giảm cân. Chất xơ có khả năng làm bạn cảm thấy no lâu hơn, giảm đi cơn thèm ăn không cần thiết. Đồng thời, chất xơ còn giúp giảm hàm lượng cholesterol xấu trong cơ thể và hỗ trợ hoạt động co thắt của ruột già, từ đó đào thải chất béo và hạn chế sự tích tụ chất béo. Ngoài ra, chất diệp lục cũng có khả năng giảm cơn thèm ăn và giảm hàm lượng cholesterol xấu, tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình giảm cân. Các món ăn chế biến từ hoa thiên lý không chỉ giúp bạn cảm thấy no lâu hơn mà còn giúp hạn chế hấp thụ calo và chất béo từ thức ăn. Do đó, việc sử dụng hoa thiên lý trong chế độ ăn kiêng giảm cân có thể mang lại hiệu quả tích cực và ổn định cho quá trình giảm cân của bạn. Tuy nhiên, cần nhớ rằng giảm cân không chỉ phụ thuộc vào việc ăn uống mà còn vào việc duy trì lối sống lành mạnh và tập luyện thể chất đều đặn. Đồng thời, việc tham khảo ý kiến của chuyên gia dinh dưỡng là điều cần thiết để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong quá trình giảm cân.5. Các món ăn chế biến từ hoa thiên lý thơm ngon, dễ làm
Khi đã biết hoa thiên lý kỵ gì và biết cách tránh những món ăn có thể gây hại, bạn có thể tận hưởng hương vị thơm ngon của loại thực phẩm này thông qua việc chế biến những món ăn dễ làm tại nhà. Dưới đây là ba món ăn chế biến từ hoa thiên lý mà bạn có thể thực hiện một cách dễ dàng:Hoa thiên lý nấu canh chua
Để chuẩn bị một nồi canh chua hoa thiên lý ngon và bổ dưỡng, bạn cần chuẩn bị các nguyên liệu sau:- 200g hoa thiên lý, được rửa sạch và ngắt bỏ cuống, phần sâu, sau đó giập nhẹ.
- 150g chả cá, bạn có thể chọn loại chả cá yêu thích và ướp chế biến trước.
- 1 quả cà chua, cắt múi cau.
- 1 quả ớt hiểm, băm nhuyễn.
- 2 nhánh hành lá và 5g rau ngò, rửa sạch và cắt nhỏ.
- 4 thìa canh nước cốt chanh để tăng hương vị chua dễ chịu.
- 1/3 thìa cà phê tiêu xay.
- 1 thìa cà phê dầu ăn để chiên chả cá.
- 1/2 thìa cà phê muối, 1/2 thìa cà phê bột ngọt, 2 thìa cà phê đường và 1 thìa canh nước mắm để gia vị canh.
- Đầu tiên, ướp chả cá với 1/3 thìa cà phê tiêu xay, 1/2 thìa cà phê bột ngọt và 1 thìa cà phê dầu ăn. Trộn đều để chả cá thấm gia vị.
- Tiếp theo, bạn sẽ viên chả cá thành từng viên nhỏ tròn và thả vào nồi nước sôi. Sau đó, cho vào nồi các gia vị như bột ngọt, đường, muối, hạt nêm, nước cốt chanh và khuấy đều.
- Khi nước sôi lại, bạn tiếp tục thêm cà chua và hoa thiên lý vào nồi. Đợi cho các nguyên liệu chín mềm và nêm gia vị lại sao cho vừa miệng.
- Cuối cùng, bạn có thể thêm hành lá và rau ngò vào canh trước khi tắt bếp.
>> Xem thêm: CÁC MÓN CANH CHUA ĐƯA CƠM NGÀY MƯA, ĂN LÀ GHIỀN
Gỏi tôm hoa thiên lý
Để chuẩn bị một mâm gỏi tôm hoa thiên lý đầy hấp dẫn, bạn cần chuẩn bị các nguyên liệu sau:- 400g hoa thiên lý: ngắt bỏ phần cuống, nhặt bỏ những bông già, giập và rửa sạch. Ngâm qua nước muối khoảng 15 – 20 phút, sau đó vớt ra rổ để ráo nước.
- 200g tôm đất tươi: rửa sạch, cắt bỏ phần râu, ướp với một ít muối và hấp chín. Bóc vỏ và bỏ phần đầu sau khi hấp.
- Gia vị bao gồm tỏi, ớt, hành khô, đường, muối, nước mắm, và chanh.
- Đầu tiên, cho 1/3 thìa cà phê muối và 1/2 thìa cà phê dầu ăn vào nồi nước sôi. Tiếp theo, cho hoa thiên lý vào và chần sơ qua cho chín vừa tới. Sau đó, ngâm hoa thiên lý với nước đá khoảng 5 phút để giữ cho hoa thiên lý xanh, giòn và không bị nát. Vớt hoa thiên lý ra và để ráo nước.
- Tiếp theo, bạn sẽ chuẩn bị gia vị cho gỏi. Hành và tỏi được bóc vỏ và rửa sạch, sau đó hành thái lát mỏng và tỏi được băm nhuyễn. Ớt cũng được rửa sạch và xắt nhỏ. Cho hành vào chảo dầu đã được làm nóng và phi thơm.
- Sau khi hành đã thơm, bạn tiếp tục cho mắm, tỏi, ớt băm nhỏ, đường, và nước cốt chanh vào chén để pha nước trộn gỏi.
- Cuối cùng, bạn sẽ kết hợp hoa thiên lý và tôm đã hấp chín vào bát to, sau đó rưới nước trộn gỏi lên và trộn đều cho thấm gia vị. Đợi khoảng 5 phút cho gia vị thấm đều, sau đó bạn có thể bày món ăn lên đĩa, rắc hành phi lên trên và thưởng thức.
Thiên lý xào thịt bò
Để chuẩn bị món Thiên lý xào thịt bò ngon miệng và hấp dẫn, bạn cần chuẩn bị các nguyên liệu sau:- 400g hoa thiên lý: nhặt sạch, bỏ phần cuống, rửa sạch và ngâm nước muối khoảng 10 – 15 phút.
- 200g thịt bò: rửa sạch và thái thành từng lát vừa ăn.
- Hành lá và ớt trái để trang trí.
- Gia vị bao gồm đường, muối, tiêu, nước mắm, bột ngọt, hạt nêm, và dầu mè.
- Đầu tiên, ướp thịt bò với 1 thìa cà phê hành tỏi băm, 1 thìa cà phê muối, 1 thìa cà phê nước mắm, 1 thìa cà phê dầu mè và một ít tiêu xay. Trộn đều cho thịt bò thấm gia vị và ướp trong khoảng 10 – 15 phút.
- Tiếp theo, làm nóng dầu ăn trong chảo và cho hành và tỏi vào phi thơm.
- Sau khi hành và tỏi thơm, bạn tiếp tục cho thịt bò vào xào cho đến khi chín.
- Tiếp theo, thêm hoa thiên lý vào chảo và đảo đều tay để thịt bò và hoa thiên lý thấm gia vị.
- Cuối cùng, bạn có thể trang trí món ăn bằng hành lá và ớt trái để tạo điểm nhấn thêm cho đĩa món của mình.
>> Xem thêm: 2 công thức thịt bò xào đơn giản tại nhà ngon khó cưỡng
6. Ai không nên ăn hoa thiên lý?
Ngoài việc quan tâm đến những loại thực phẩm kỵ gì, bạn cũng nên hiểu rõ về những trường hợp nào không nên tiêu thụ hoa thiên lý. Điều này rất quan trọng để tránh gây ra các vấn đề sức khỏe không mong muốn. Dưới đây là một số trường hợp không nên ăn hoặc sử dụng thuốc từ hoa thiên lý:- Trẻ sơ sinh không nên sử dụng các loại thuốc từ hoa thiên lý. Hệ tiêu hóa của trẻ sơ sinh chưa phát triển hoàn thiện, do đó, sử dụng hoa thiên lý có thể dễ dàng gây nhiễm độc và gây hại cho sức khỏe của bé.
- Người có vấn đề về hệ tiêu hóa như tiêu chảy, đau bụng không nên tiêu thụ hoa thiên lý. Việc ăn hoa thiên lý trong tình trạng này có thể làm tăng cường tình trạng bệnh và làm suy yếu hệ tiêu hóa.
- Trẻ em, người già, phụ nữ có thai và đang cho con bú cũng nên hạn chế ăn hoa thiên lý. Trong trường hợp cần thiết, họ nên tiêu thụ hoa thiên lý với lượng nhỏ và kiểm soát để đảm bảo an toàn cho sức khỏe của bản thân và thai nhi.